Is hoogsensitiviteit een hippe term voor overprikkeld zijn?

Hoewel in de maatschappij hoogsensitiviteit breed omarmd wordt en de wetenschap vooralsnog verdeeld is, rijst voor velen de vraag: bestaat hoogsensitiviteit echt? Of is het een hippe term en doen we anno 2023 met zijn allen mee met het ‘ik ben overprikkeld’ syndroom? En hoe komt het dat er steeds meer wordt gesproken over hoogsensitiviteit?

In de psychologie is de term ‘hoogsensitiviteit’ iets wat we eigenlijk al heel lang kennen. De reden dat het meer in de aandacht komt, heeft te maken met de veranderende samenleving. Inmiddels is het de normaalste zaak van de wereld dat je meer bereikbaar bent dan onbereikbaar: we hebben dagelijks een telefoon op zak en de term ‘schermtijd’ heeft ook zijn intrede gedaan. Bovendien kunnen we elke minuut van de dag in contact staan met anderen. Bedenk maar eens hoe de wereld zou zijn zonder digitale voorzieningen? Een stuk rustiger.

Sensatiezoekers: overdreven veel aandacht naar hoogsensitiviteit?
We leven dus in een wereld waar ontzettend veel prikkels aanwezig zijn, nemen continue nieuwe informatie tot ons en staan mede hierdoor dagelijks voor veel keuzes. Er zijn daarom steeds meer mensen die veel druk ervaren en het gevoel hebben vaker overprikkeld te zijn. Niet alleen voor hoogsensitieve personen maar ook voor niet- hoogsensitieve personen kunnen de hoeveelheid prikkels behoorlijk vermoeiend zijn. Google wordt steeds meer geraadpleegd én meer artikelen worden gepubliceerd. Hierdoor komen de negatieve kanten van hoogsensitiviteit eerder naar voren en neemt de bekendheid toe. Dit betekent alleen niet dat iedereen hoogsensitief is: er is namelijk een verschil tussen overprikkeld zijn en hoogsensitiviteit. De toegenomen bekendheid zorgt er dan ook voor dat er nog veel misvattingen zijn en hoogsensitiviteit als trend of stoornis wordt gezien.

Het verschil tussen hoogsensitiviteit en overprikkeling
De afgelopen jaren zijn er steeds meer studies gedaan naar hoogsensitiviteit. De wetenschap laat zien dat ongeveer 20% van alle mensen hoogsensitief is. Volgens grondlegger Elaine Aron beschikt deze groep over een gevoeliger zenuwstelsel en functioneert het brein net iets anders, waardoor een diepgaandere informatieverwerking plaatsvindt van de hoeveelheid prikkels die binnenkomen.

|Lees ook: Wat is hoogsensitiviteit (HSP) en wat zijn de kenmerken?

Dit neemt niet weg dat het voor iedereen een uitdaging kan zijn om de hoeveelheid prikkels te verwerken. Wanneer de informatie die binnenkomt via je zintuigen niet snel genoeg verwerkt kan worden door je hersenen, spreken we van overprikkeling. Het verschil is echter dat alles wat hoogsensitieve mensen ruiken, horen, voelen of zien, met een hogere intensiteit binnenkomt. Dit kan ervoor zorgen dat HSP’ers meer moeite ervaren om de hoeveelheid prikkels te verwerken. Het is daarom niet gek dat hsp’ers sneller stress ervaren en eerder kans maken op een burn-out.

Een hippe term vs. de wetenschap over hoogsensitiviteit
Naast Elaine Aron stelt ook psycholoog Elke Van Hoof (professor Vrije Universiteit Brussel) dat hoogsensitiviteit gaat over diepgaande informatieverwerking in de hersenen. Onderzoek wijst uit dat bepaalde hersengebieden van hoogsensitieve personen meer oplichten onder de MRI scanner. Hoogsensitiviteit bestaat dus wel degelijk! Een kanttekening die hierbij geplaatst moet worden, is dat meer onderzoek nodig is om dit te onderschrijven. Dit neemt niet weg dat de veranderende samenleving ervoor zorgt dat een steeds groter aantal mensen sneller overprikkeld raakt en dit al snel verward wordt met hoogsensitiviteit. Dat steeds meer mensen aangeven ‘hoogsensitief’ te zijn, is dus begrijpelijk maar niet altijd juist.

Twijfel jij ook of je hoogsensitief bent of dat je te veel prikkels ervaart en je niet weet wat waardoor dat komt? Lees vooral mijn andere blogs voor meer informatie over hoogsensitiviteit of plan een gratis sessie: morgen meer energie, met mij in!